Er zijn niet alleen vervelende diertjes in België maar ook belangrijke reisziekten.

Vlooien

Een volwassen vlo is 1,5 tot 3 mm lang en van grote springpoten voorzien. Hiermee kunnen ze zich gemakkelijk verplaatsen, zodat uw viervoeter op een wandeling eenvoudig besmet kan geraken. Ook de eigenaar kan via besmette omgeving vlooien mee naar huis brengen, zodat een dier dat nooit buitenkomt toch besmet kan worden. Deze vorm van overdracht is weliswaar minder voorkomend. Vlooien kunnen tussen honden en katten een kruisbesmetting geven. Er zijn katten-, honden- en konijnenvlooien. Bij honden en katten vind je ze het gemakkelijkste terug op de behaarde delen achteraan op de rug en het begin van de staart (kerstboompatroon). Bij konijnen leven ze liever aan de oortoppen.

De volwassen vlo leeft op het dier en zuigt er bloed. Na een bloedmaaltijd zijn de vlooienwijfjes in staat om enorm veel eitjes te produceren, dewelke worden afgezet in de vacht. Deze eitjes vallen daarna in de omgeving. Het eitje ontwikkelt zich tot een vlooienlarve en zal zich vervolgens omvormen in een cocon tot volwassen vlo. De cocon is inert en kan verschillenden maanden tot jaren in de omgeving blijven liggen en nadien nog steeds een levende vlo voortbrengen. De cocon ontluikt pas na trillingen en warmte. Een huisdier dat bijvoorbeeld rondwandelt in een besmet huis dat heeft leeggestaan, wordt massaal belaagd door al die kleine parasieten.

De ontwikkeling van de vlo verloopt sneller naarmate de omgevingstemperatuur stijgt. Doch dit betekent niet dat vlooien niet in de winter voorkomen. De vlooien overwinteren immers in onze warme woningen. Bovendien vriest het in België vaak niet lang genoeg opdat de parasieten ook buiten massaal zouden kunnen worden afgedood. De cocons kunnen bovendien buiten lange tijd overleven. Daarnaast behandelen eigenaars hun dieren vaak enkel in het voorjaar en de zomer, waardoor de viervoeter niet beschermd is in de andere maanden die ook risicovol zijn.

Vlooien veroorzaken vaak jeuk, waardoor het dier zich gaat krabben, overmatig likken of zelfs haren uitplukken, voornamelijk achteraan op de rug. Vlooien deponeren ook hun mest in de vacht. De aanwezigheid van mest duidt dan ook op de aanwezigheid van vlooien.Vlooien zelf zijn immers lichtschuw en bewegen snel, waardoor ze zelf niet steeds snel op te sporen zijn. De herhaaldelijke blootstelling van uw viervoeter aan het speeksel van de vlo kan leiden tot allergieën, met nog meer jeuk en ernstige huidletsels tot gevolg.

Ook bij mensen kunnen vlooienbeten leiden tot jeuk en allergieën. Rode letsels vind je dan voornamelijk terug op onderarmen, onderbenen, buik en in de halsregio.

Vlooien zijn ook vaak dragers van lintwormen. Als de gastheer een vlo bij het likken inslikt, kunnen er dus enige tijd later rijstkorrelachtige structuren aan de anus gaan kriebelen. Lintwormen kunnen ook worden overgedragen op de mens. Vooral kinderen onder twaalf jaar en immunodeficiënte patiënten lopen meer risico.

Moraal van het verhaal: het is niet alleen belangrijk om uw besmet dier te behandelen, maar ook contactdieren en de omgeving. Er bestaan veel producten op de markt. Maar ze zijn jammer genoeg niet altijd (even) efficiënt. Bovendien zijn er verschillende werkingsmechanismen per product die ingrijpen op één der stadia van de vlooiencyclus. Ook de reiniging van de omgeving vereist een specifiek protocol. Het is daarom aangewezen om uw dierenarts te contacteren alvorens u investeert in producten die misschien niet de juiste of onvoldoende werking hebben. Niet alle bestrijdingsmiddelen zijn vrij van voorschrift. Sommige combinatieproducten werken naast ontvlooiing ook tegen bijvoorbeeld wormen, teken, zandvliegen, demodex, … Ook is het aangewezen om de dieren steeds gelijktijdig te ontwormen met het juiste ontwormingsmiddel.

Voorkomen is uiteraard steeds beter dan genezen!! Dat geldt ook ter preventie van nestvlooien, door het vooraf behandelen van de omgeving en de ouders. Er bestaan ook veilige producten waarmee relatief jonge dieren kunnen behandeld worden. Voor behandeling en preventie bij allergische dieren kan u het best uw dierenarts contacteren. 

Teken

Teken leven buiten en kruipen op de mens of een dier als zij voorbij komen. Ze hebben twee voorstadia (6 pootjes!), vooraleer ze volwassen (8 pootjes!) worden. Per stadium hebben ze voorkeur gastheren waarbij ze bloed zuigen. Telkens leven ze ongeveer één week op de gastheer. Enkel de volwassen wijfjes leggen eitjes. Er zijn twee tekenseizoenen, in het voorjaar en in het najaar. In het najaar vind je eerder de volwassen vorm.

Aangezien de teek grote monddelen heeft waarmee het zich vastzuigt op de huid, kan ze lokaal irritatie en jeuk veroorzaken. Zelfs als ze loslaten kan er nog een reactieve knobbel ontstaan. 

Afhankelijke van de regio in Europa komen er verschillende soorten teken voor. Zij kunnen andere ziekten overdragen. Bij ons kan door de schapenteek (Ixodes ricinus) lyme disease of borreliose worden overgedragen, zowel op dier als mens. De verwekker hiervan is de spirocheet Borrelia burgdorferi.  Een dier met vage klachten (bijvoorbeeld koorts, weinig eetlust, dikke lymfeknopen, …) en verhaal van veel teken kan best via bloedname gecontroleerd worden op besmetting met deze bacterie. Een tijdig toegediende langdurige antibioticum kuur houdt de bacterie tegen.

In het zuiden bestaan er teken die hier niet voorkomen, zoals Rhipicaphalus sanguineus en Dermacantor reticularis. Daar zijn dan ook andere overdraagbare aandoeningen zoals babesiose, erlichiose en rickettsiose mogelijk. Hier zien wij deze aandoening als reisziekte. Diagnose en behandeling van deze importziekten zijn vaak intensief. Het is dan ook van groot belang om de parasiet te voorkomen in plaats van te bestrijden.

Bij regelmatige wandelingen in het gras en bossen, is het noodzakelijk uw dier op teken te controleren en deze te verwijderen binnen de 24 uur. Hiervoor bestaan er zeer handige en speciale tekentangen. Er zijn koevoetsystemen in twee verschillende maten te verkrijgen bij dierenartsen en apothekers, waarmee de teek er in een draaiende beweging kan worden uitgehaald. Het balpen systeem werkt voornamelijk goed bij grote teken, maar is minder handig bij de jonge vormen. De parasiet verdoven en/of eraan trekken is uit den boze.

Ook zeer nuttig zijn insekticiden in de vorm van tekenbanden, spot-on of spray. Zij zorgen dat de teek dood valt indien ze vastzoog of dat ze zich niet vastzuigen. Hierdoor kan je dode teken in de vacht opmerken. 

Muggen

Muggen leven voornamelijk in de nabijheid van water, en veroorzaken na steken allergische reacties. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot ‘hot-spots’ of uitslag op de neusrug.  Deze aandoeningen worden ook in België aangetroffen.

In warmere gebieden, zoals ook in Zuid Europa komt een zandvlieg voor die leishmaniasis kan overdragen. Deze muggen vliegen voornamelijk vanaf zonsondergang. Na besmetting is het een levenslange en gevaarlijke aandoening. Met medicatie kan de aandoening onderdrukt worden maar ze kan niet echt behandeld worden. We zien deze aandoening als reisziekte, met klachten zoals huid- en oogproblemen, dikke lymfeknopen en nierfalen. Dieren ’s avonds binnen houden kan dus al veel helpen ter preventie. Er zijn efficiënte spot-ons en halsbanden op de markt voor een goede bescherming. Bij de apotheker kan je deze enkel verkrijgen met een voorschrift. U kan ze ook aanvragen bij uw dierenarts. 

In Zuid Europa alsook in de USA vliegen ook muggen rond die de hartworm (Dirofilaria immitis) kunnen verspreiden. De volwassen hartworm leeft in het hart of de longslagader. De diagnose en behandeling zijn niet steeds eenvoudig. De behandeling tijdens een besmetting kan zelfs levensbedreigend zijn. Een preventieve ontworming tégen deze parasiet vooraleer op reis te vertrekken is dus noodzakelijk. De standaard ontwormingen omvatten niet steeds een werking tegen deze parasiet. Bestel het juiste product (spot-on of tabletten) bij uw dierenarts. Ook het juiste behandelingsschema wordt u meegegeven.

Luizen

Deze parasiet komt meer voor bij de mens, cavia’s en konijnen, dan bij hond en kat. Ze zijn diersoortspecifiek. De aanwezigheid van luizen verraadt zich door kleine witte eitjes die op de haren kleven. De luizen zijn traag kruipende witte insekten die zich vastzuigen of bijten op de huid, waardoor jeuk, kaalheid en ontsteking kan ontstaan. De parasieten leven enkel op het dier waardoor ze eenvoudig te bestrijden zijn met de meeste producten die ook tegen vlooien werkzaam zijn.

Schurft

Oorschurft (Otodectes cynotis)

Deze snel overdraagbare aandoening tussen verschillende dieren komt vaak voor bij honden, katten, fretten, konijnen en cavia’s. Vooral jonge en zwervende dieren en contactdieren met deze dieren worden besmet. In de oren valt een korrelig dik zwart-bruin oorsmeer op met kopschudden en jeuk tot gevolg. Secundaire besmetting met gisten is mogelijk. Af en toe geven ze ook letsels op de kop. U komt best langs met uw huisdier bij uw dierenarts, vanwege hun besmettelijk karakter voor andere dieren alsook de progressief verergerende symptomen.

De behandeling gebeurd via druppels en/of zalf lokaal en spot-ons. Deze zijn niet zonder voorschrift te verkrijgen bij de apotheker.

Huidschurft (Sarcoptes scabiei)

Deze parasieten worden voornamelijk bij jonge dieren op de buik- en borstregio aangetroffen en veroorzaken een enorme jeuk met schilfering en haaruitval tot gevolg. Deze vorm van schurft is overdraagbaar op de mens. Ze graven gangetjes in de huid. Het aantonen van één parasiet met een huidafkrabsel is diagnostisch. Vaak geven de klinische klachten reeds een juiste indruk van de oorzaak. Het dier kan worden behandeld met injecties, wasbeurten of spot-ons, afhankelijk van het ras. 

Cheyletiella

Deze mijt leeft van huidschilfers en zorgt ervoor dat de vacht nog een meer schilferig aspect krijgt. De parasiet kan ook letsels geven bij de mens. De behandeling is analoog als voor huidschurft.

Demodex

In principe is deze mijt een normale huidbewoner die geen ‘last’ zou mogen geven. In dat geval kan ze hoogstens leiden tot jeugdschruft die van moeder op jongen wordt overgedragen. Het meest frequent veroorzaken zij kale plekjes op de huid. Deze vorm van demodex is in principe goed behandelbaar. Vooral bij dieren waar een mogelijke erfelijke gevoeligheid een rol speelt, worden de letsels van grotere omvang en met secundaire infectie. De huid jeukt enorm, stinkt en kan verkeuren naar grijs of rood. Behandelingen zijn sowieso langdurig en intensief, soms levenslang. Dieren waar een genetische predispositie wordt verdacht dienen uitgesloten te worden uit de fok. In dit kader is het altijd nuttig om twee keer na te denken bij de aanschaf van een (goedkopere) Engelse bulldoggen uit Oostbloklanden.